فصلنامه مطالعات مبارزه با مواد مخدر

شیوه‌های پیشگیری پلیس از جرایم خرید و فروش مواد مخدر و روانگردان در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مبارزه با مواد مخدر، دانشکده علوم و فنون اطلاعات و آگاهی، دانشگاه علوم انتظامی امین

2 گروه فتا، دانشکده علوم و فنون اطلاعات و آگاهی، دانشگاه علوم انتظامی امین

3 .

چکیده

گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی و وبسایت­های دارای محتوای ناسالم در میان کاربران اینترنت، منجر به تأثیرات جدی و گاه جبران‌ناپذیر در حوزه اعتیاد و ارتکاب انواع جرائم مواد مخدر شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی شیوه‏های پیشگیری پلیس از جرایم خرید و فروش مواد مخدر و روانگردان در فضای مجازی انجام شد. تحقیق حاضر ترکیبی و از نوع تحقیقات اکتشافی (آمیخته) بود. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش، شامل 8 نفر از خبرگان و در بخش کمی شامل کلیه افسران دوایر مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی ناجا و به تعداد 71  نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه­گیری در دسترس تعداد 60 نفر به عضویت اعضای نمونه آماری تحقیق انتخاب و پرسشنامه محقق­ساخته تحقیق را تکمیل نمودند. به جهت تحلیل داده­های کیفی از نرم­افزار MAXQDA و برای تحلیل توصیفی و استنباطی داده­های حاصل از پرسشنامه از نرم افزار SPSS استفاده شد. روش­های مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی در قالب 3 روش ایجابی (1- استفاده از برنامه­های آگاهسازی برای کاربران اینترنت توسط پلیس ، 2- جذب مشارکت­های مجازی- اجتماعیِ کاربران اینترنت توسط پلیس و 3- به  کارگیری برنامه­های مبتنی برآموزش و سرگرمی برای کاربران اینترنت توسط پلیس) و 2 روش سلبی (1- اخذ مجوز در جهت سلب فرصتهای مجرمانه در فضای مجازی توسط پلیس، و 2- تقویت بسترهای مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی توسط پلیس مبارزه با مواد مخدر) شناسایی شد. نتایج نشان داد روش­های شناسایی شده به ترتیب 1- جذب مشارکت­های مجازی‏ اجتماعیِ کاربران اینترنت توسط پلیس ، 2- استفاده از برنامه­های آگاهسازی برای کاربران اینترنت توسط پلیس، 3- بکارگیری برنامه-های مبتنی برآموزش و سرگرمی برای کاربران اینترنت توسط پلیس 4- اخذ مجوز در جهت سلب فرصتهای مجرمانه در فضای مجازی توسط پلیس، و در نهایت 5- تقویت بسترهای مبارزه با مواد مخدر در فضای مجازی توسط پلیس مبارزه با مواد مخدر، می­توانند در پیشگیری از جرایم خرید و  فروش مواد مخدر در فضای مجازی موثر واقع شوند.

کلیدواژه‌ها

  1. آبخیز، امین. (1396). ارتباط فضای مجازی با گرایش به اعتیاد دانش­آموزان استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر عبدالرحمانی، دانشگاه علوم انتظامی امین.
  2. آسوده، محمدحسین. (1389). علل اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر در بین جوانان پسر شهرستان بیرجند، همایش استانی پیشگیری اولیه از اعتیاد: استان خراسان جنوبی، صص، 17-24.
  3. اداره فضای مجازی پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا (1399)، گزارش عملکرد مرکز اطلاعات فضای مجازی، پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، تهران.
  1. حسینی، سیدحسن. (1387). تحلیل جامعه‌شناختی رابطه اینترنت و اعتیاد به موادمخدر، اینترنت و آسیب‌های اجتماعی، 4(17)، صص 28-45.
  2. رضوی، علی (1393). تشریح جرایم در فضای سایبر و نقش پلیس در پیشگیری از آن، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی، دانشگاه آزاد وحد تبریز.
  3. فکری، احمد (1397)، بررسی موثرترین فنون پیشگیری از اعتیاد در فضای مجازی، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر عبدالعلیزاده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
  4. کاکوئی، عیسی (1385)، گامی در شناخت مواد اعتیادآور، تهران: دانشگاه علوم انتظامی. 
  1. دوران، بهزاد. (1384). پیشنهاد برای کمک به حل مساله اعتیاد به مواد مخدر با اتکا بر شبکه ارتباطات کامپیوتر واسط، فصلنامه ارتباطات و فرهنگ، 2(3): صص 19 -35.
  1. قربانی، ابراهیم. (1397). ارایه الگوی واکنش سایبری در جهت برون رفت از بحران اعتیاد به مواد مخدر در فضای مجازی. فصلنامة علمی­پژوهشی پژوهش­های اطلاعاتی و جنایی، 13(51)، صص 80-59.
  2. قربانی، ابراهیم؛ کیانی، جواد؛ ابراهیمی، علی و اسدالله مالکی (1396)، پیش­بینی سهم فضای سایبر(شبکه­های مجازی) در میزان گرایش به سوءمصرف مواد مخدر و روان­گردان. فصلنامة علمی-پژوهشی پژوهش­های اطلاعاتی و جنایی. 12(46)، صص 9-26.
  3. قربانی، ابراهیم (1396). مواد مخدر و روان­گردان در فضای سایبر (با تاکید بر شبکه­های اجتماعی مجازی)، چاپ اول، تهران، انتشارات راه فردا.
  4. قربانی، ابراهیم، شرافت، جلال (1399). مبارزه با مواد مخدر و روان­گردان در فضای مجازی  چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه علوم انتظامی امین.
  5. قلی­زاده، بهنام. (1394). نقش رسانه‌ها در پیشگیری از سوءمصرف مواد مخدر، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد; 1(4)، صص 79-100.
  6. قویدل، حیدر. (1391). روش­های موثر پیشگیری از سوء مصرف موادمخدر از نگاه دانشجویان دانشگاه، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه.
  1. کمانگر، محمد و کاظمی، احمد. (1393). قاچاق مواد مخدر در فضای سایبر. دوفصلنامه مطالعات مبارزه با مواد مخدر، 6(22، 23)، صص 65-74.
  2. معصومی راد، رضا. (1389). الگوی کاهش تقاضای موادمخدر در ایران با تاکید بر پیشگیری و درمان، کمیته مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، تهران، نشر جامعه و فرهنگ، چاپ اول.
  3. Bell, David (2007) Cyberculture Theorists: Manuel Castells and Donna Haraway. Routledge.
  4. Brier, Søren (2010) Cybersemiotics and the question of knowledge. In:Information and Computation. Gordana Dodig-Crnkovic & Mark Burgin (eds). World Scientific Publishing Co.
  5. Kuantcer, R. Lundmark, (2014). Internet paradox: A social technology that reduces social involvement and psychological well-being? American psychologist, 53, 275-299
  6. Montagne, Michael (2011). Drug and the media, department of pharmaceutical sciences Journal, Volume 46, pp 849-851.
  7. Suler, John (2004) The Psychology of Cyberspace. united states of America , wads worth
فصلنامه مطالعات مبارزه با مواد مخدر
دوره 12، شماره 45
تابستان 1399
صفحه 34-49